Тютюнню мардасыз ичиу къан тамырланы бузады

Врачла ол ауруугъа «жалгъан затланы хатасындан чыкъгъан ауруу» дейдиле. Адамла уа анга «тютюнчюню бутлары», деп айтадыла. Ол аурууну жаратхан баш сылтауладан бири уа - тютюнлеге табыныуду.

Ачыса, аны сезмегенча этмегиз.  Жалгъан затланы хаталарындан къыйнагъан къан тамырланы неда башха «быргъы» тамырланы иги да иничгертген ауруула саналадыла. Аладан бек кёп тюбеучюсю-атеросклерозду-къан тамырланы ич къабыргъаларында холестерин токъмакъчыкъланы къуралыуларындандыла. Аланы ондан тогъузусу эр кишилени, артыкъда къыркъ беш жылдан атлагъан кишилени къан тамырларында боладыла. Башха ауруу уа - эндартериит а - жаш адамлагъа жабышады, жыйырма неда къыркъ жыллыкълагъа.

Ол ауруу тийген адамланы къан тамырларыны ич къабыргъаларында сууукълукъ къуралады, ол а къан тамырлада къанны айланыууна чырмаулукъ этеди - ахырында къан тамырны жабып къояды. Аурууну ол чекге жетгенини бир бёлек сылтауу барды, аладан бек къыйыны - къан тамырны къыйналып ишлегениди. Алай артыкъ да бек тютюнчюле ауруйдула.

Адам кеси да сезерикди ауруп башлагъанын. Баш белгиси: 200-400 метрни барса, бут шаугютле ауруп, ачып  башлагъанларыды, тохтаса -ачыгъанлары да тохтагъанларыды. Врач анга акъсакълыкъ келе-кете тургъан ауруу дейди. Ауруу мардадан озса, солуп тургъанда да тынчайтмайды адамны, ауругъан бутда уа къан тамырны ургъаны да билинмей къалады.

Башха белгиси - юйню ичи жылы эсе да, аякъла уа тёзмезча сууукъдула, жюнден этилген чындайла окъуна жылытмайдыла аланы. Сагъыш этип турмай, хирургъа барыгъыз: ол бек къыйын аурууду, жашауугъузгъа да къоркъуулуду. Ол айный баргъаны сайын, шаугютлени некрозу да айныйды, жарала боладыла, гангрена башланырыгъына да къоркъуу барды.

Ауруу чыдатмай тура эсе, операцияны узакъгъа созмагъыз. Жаланда ауруу башланнган кезиуде аны дарманла бла - дезагреганла бла - консерватив халда багъаргъа боллукъду. Сынаула ачыкълагъанларына кёре, дарманла бла багъыу аурууну айнып баргъанын жаланда бир кесекге тохтатады. Бара баргъанда, багъыуну хирург къолгъа алыр заман жетмей къалмайды.

Жаланда операция амалды аллай къыйын аурууладан къутулталлыкъ - ол не къадар эртте этилсе, ол къадар игиди. Ол кезиуде бек жарарыкъ эки тюрлю операция барды, аланы къайсысы да ауругъан жерден бир жаны бла къаны тыйгъычсыз жюрюуюн жалчытырыкъды.

Биринчиси - тобукъ тюбюнде къан тамырны кенгертиудю: энчи инструмент бла къан тамырны ич къабыргъаларына жабышхан къан уюгъанчыкъланы кетериудю.

Экинчиси - аякъланы тюплериндеги къан тамырланы артериализациялауду, тёресиз операция этиудю. Къан тамырны бузулгъан кесегин кетерип, базыкъ бутну къан тамырына къошууду. Ол заманда къан, венозный система бла, кислородну да, керекли веществоланы да алып, «ач болгъан» бутха атылады.

Аллай болумлада адамны кесини къан тамырларындан сора да, пластикалы материалладан къуралгъан къан тамыр протезле жетишимли хайырланадыла.

Аллай операцияланы бардырыргъа тири хазырланыу эм тинтиу ишле, бола келгенича, юч эм беш кюнню аладыла, хирургланы ишлери да 1,5 сагъатдан юч сагъатха дери созулады. Жети-сегиз кюнден сора пациентни больницадан чыгъарадыла.

Аллай болумлада тютюнню унутургъа керекди. Жашауну жолунда кеси аякъларыгъыз бла барыргъа сюе эсегиз, тютюн ичиуню ахырда къоюгъуз. Тютюнню клеткалагъа заранлары тийген, эндортерипни айныууна себеплик этген мингден аслам тюрлю заранлы заты барды. Тютюнню букъусунда болгъан углеродну окиси карбоксигемоглобин къурайды. Ол къанны къызыл клеткаларында гемоглобинни кереклиси чакълы бир алалмай къалады. Никотин а къанны къалын этеди, аны хатасындан а тамырлада къан юйюшеди. Бутланы ол къыйын ауруудан ауругъанлары ёлгенден башха тюйюлдюле.

Къанда холестерин къаллай бир болгъанына да дайым эс буруп турургъа керекди, артыкъда бутлары атеросклероздан ауругъанла.

Тузну да азыракъ хайырланыгъыз, шаугютлени мыккылландыргъан олду, къан тамырланы къабыргъаларын да. Сора ауурлугъугъузгъа дайым да эс буругъуз - ауругъан бутлагъа уллу жюкню кётюрюп айланнган бек къыйынды. Материал  «Жангылыкъла» асламлы информация агентствону  медицина  бёлюмюнден алынып басмаланады.

Поделиться: