«Эл мюлкде бирлешип къармашыуну хайыры игиди»

Къабарты-Малкъар къырал аграр университетде «Эл тийрелени тынгылы айнытыу эмда консультацияла бериу Ара» республикада муниципалитетлеге эл мюлкню эмда аллай тийрелени айнытыу программаланы тамамларгъа себеплик этер умутда къуралгъанды. Аны башчысы Анатолий Гордеев эл мюлк кооперацияны магъанасыны эмда ол неге керек болгъаныны юсюнден айтханды.

Кооперация, предпринимательле бирлешип ишлеген амалча, эл мюлкде кемчиликлени тамамлау, борчланы эмда умутланы толтуруу жаны бла бек къыйматлыды. Алай бюгюнлюкде тынгылы ишлеген эл мюлк кооператив къураргъа хазна амал жокъду. Нек?

Аны кёп сылтаулары барды. Эм биринчиси – адамлада кооперациягъа ышаныу болмагъаны. Аны тамыры уа кооперативни къалай къураргъа эмда ишин бардырыргъа билмегенден, ол къаллай хайыр келтиргенин ангыламагъандан чыгъады. Кеслери да биле болмазла, алай адамла кооперацияны артыкъ дурус кёрмегенлерине юристле да себеплик этген болурла деригим келеди; аны тёгерегин къадар жорукъла, излемле, мардала бла бегитип. Сёз ючюн, кооператив къурагъанла бир тюрлю хайыры болмагъан пай система неге керек болгъанын ангылаялмайдыла.

Алай эсе уа, керекмиди эл мюлкде кооперация?

Хау, керекди, андан къутулур амал да жокъду. Анга тыш къыраллада сынам (алада эл мюлкню 70 проценти сервис кооперациягъа къатышады) шагъат этеди. Бир игиси - быллай бирлешиу закон бла белгиленнген талай тюрлюсю бла чекленип къалмайды; жашауда жюзге жууукъ тюрлю жетишимли ишлеген формаларына тюберге боллукъду.

Кооперативге къошулгъан предприятияла эл мюлк продукция чыгъарыуда, жарашдырыуда, сакълауда, сатыуда, технологияланы сингдириуде кючлерин бирикдирирге, аны бла кеслерини ишлерин бютюнда къыйматлы этерге боллукъдула. Дагъыда агрохимия, транспорт, ремонт, къурулуш жумушларын тамамларгъа, семиртгичле, мал ашла, оборудование, техника керекле эмда башха тюрлю товарла сатаргъа эм алыргъа боллукъдула. Алагъа ол финансла эмда право жаны бла консультацияла алгъанда, кадрла хазырлагъанда да хайыры келликди.

Бизни республиканы къайсы районунда да жетишимли ишлеген эки-юч эл мюлк предприятие табаргъа боллукъду. КФХ-ла, жарашдырыучу предприятияла, билим бериу учрежденияла - ма аланы мурдорунда боллукъ эди байламлыкъла къураргъа. Сёз ючюн, иели мюлклери болгъанланы, Чегем районда «Стандарт-Агро» предприятияда тауукъ этни жарашдырыргъа онглары барды. Юйюр аквафермаланы айнытыугъа уа Прохладна районда «Корректор» предприятие себеплик этерге боллукъду. Дагъыда Петровла атлы колхозну, «Сады Кавказа», «Велес-Агро» эм «Золотая Нива» предприятияланы да сагъыныргъа тийишлиди.

Республиканы эл мюлкню эмда эл тийрелени айнытыу жаны бла энчи программаларында аланы тамамларыкъ амалла жокъдула. Аны уа кооперация тындырыргъа боллукъ эди.

Дагъыда бу жаны бла Жамауат совет къураса иги боллукъду. Ол оноу этерча угъай, кооперациягъа къатышыргъа сюйгенлени санын кёбейтирча эмда байламлыкъланы къыйматын иги этерча. Предпринимательле, специалистле да бирлешип къармашсала, иш жеринден теберикди деп, оюмум алайды.

Улбашланы Мурат хазырлагъанды.
Поделиться: