«Сохталарымы къол усталыкъны жаратханлары манга эм уллу саугъады»

Бизни чынтты хунерликлери болгъан  къол усталарыбыз асламдыла.  Мисирланы Сакинат да аланы санында энчи жерни алады десек, жангыллыкъ тюйюлбюз. Чирик кёлню жагъасында бардырылгъан «Алтын къол» фестивальда фахмулу къызны чыгъармаларыны тамашалыкъларын, ариулукъларын белгилемей къоймайдыла. Ол ариу суратла ишлегенден сора да, жюнден кийизле, бёркле, намазлыкъла, тукъум тамгъала, къоз бёркле эмда кёп керекли затла этеди. Дагъыда сабийлеге илляула да тигеди. Бюгюн ол бизни ушакъ нёгерибизди.

-Сакинат, бу усталыкъ бла не замандан бери кюрешесе, сенден сора юйюрюгюзде быллай фахмусу болгъан бармыды?

- Чыпчыкъ уясында не кёрсе да, учханында аны этеди деген нарт сёз мени жашау жолума бек келишеди. Нек дегенде, аммамы, аны ариу ызын келтирген анамы усталыкъларын мен да бардырыргъа кюрешеме. Сабий заманымдан бери устазларым да, сау болсунла, хунерлигими кёрюп, чыгъармачылыкъ  олимпиадалагъа  жиберип тургъандыла. Анамы да бу жаны бла усталыгъы иги болгъанды. Ростовда кийим бичиучюле хазырлагъан вузну бошагъанды. Анга элибизден, башха жерледен да келип, кеслерине кийимле тикдиргенле аз болмагъандыла.

Сабийлигимде мен да анамы кёп кере чырмагъанма,  ол быстыр тиге тургъан жеринден тургъанлай, чабып, ары орналыучу эдим. Алай эте, кёп ийнесин да сындыра, мен да бираз тигиуге юйреннгеме. Атам а кёп жылланы совхозда ишлеп тургъанды, бюгюнлюкде пенсиядады. Бизни аягъы  юсюбюзге салгъан атама, анама да уллу ыразылыгъымы билдирирге  сюеме.  Не заманда да кесибиз сайлагъан жолларыбызгъа чырмау салмай, билеклик этгенлей тургъандыла.

Алай бла,  2003 жылда Нальчикде Культура эм искусство колледжни дизайн бёлюмюне очно эм КъМКЪУ-ну малкъар тил бла литература факультетине заочно киреме. 2006 жылдан башлаб а Огъары  Малкъарда Атабийланы Галинаны башчылыгъы бла ачылгъан художестволу кружокда сабийлени юйретип башлайма. Бюгюнлюкде бери отуздан артыкъ сабий жюрюйдю. Кесими усталыгъымы, билимими да алагъа берирге итинеме. Кертисин айтханда, сабий анасын сюйгенча, тутхан ишими алай сюеме.

Сабий кёргенин унутмаз дегенлей, не заманда да аммамы фахмулу къол ызы кёз аллымдады. Аны кийизле бичген усталыгъын да билмеген адам хазна болмаз. Ол кеси башхалагъа ушамагъан, энчи магъаналары болгъан оюула салып этген кийизлени уа бюгюнлюкде жангыртыргъа умутлума. Дагъыда алтын халыла бла накъышла салыугъа да юйрене турама.

 - Бусагъатда уа юйретемисе сабийлени бу усталыкълагъа?

- Хау, Сабий искусстволаны Огъары Малкъарда филиалында  дерсле береме. Окъуучуларыма  жюнден тюрлю-тюрлю затла этерге, андан сора да, тигерге, минчакъла бла да ишлерге юйретеме. Алгъаракълада инжиледен «Тепсеучюле» деген суратны этип, конкурсда алчы жерни да алгъанбыз.  Бери юйренирге итинип келген сабийлени кёрсем, жюрегим бек къууанады. Эки сохтам а озгъан жыл бу усталыкъны бардырыр ючюн  КъМКъУ-да декоративно-прикладной искусстволаны факультетине киргендиле, дагъыда экиси уа дизайн колледжде окъуй турадыла.

 Окъуучуларым бла  районда, республикада эм  кеп башха жерледе баргъан конкурслагъа къатышып, алчы жерлеге тийишли болгъанлай турабыз. Бюгюнлюкде  жюзден аслам грамотабыз барды. 2011 жылда халкъла аралы конкурсха къатышхан эдик. Анда сохтам  ишлеген сураты бла биринчи жерни алгъаны себепли Тюркден  грамотасы бла саугъасы барды. 2012 жылда уа къарачай–малкъар жаш тёлюню айныууна себеплик этген «Эльбрусоид» фонд «Нартланы къыралларында къонакъда» деген конкурс къурагъан эди. Анда  сабийле нарт жигитлени суратлагъан ишлени саны 400-ден артыкъ эди. Аладан Къарачай-Черкесден-тёрт, Къабарты-Малкъардан а алты сабий сыйлы жерлеге тийишли болгъандыла. Ючюсю  мени сохталарым эдиле. Кеслерини да хунерликлерине бийик багъа бичип, саугъаларын Москвагъа чакъырып бергендиле.

Аланы къууаннганларын кёрюп, мен да кесими бек насыплыгъа санай эдим. Аны себепли жашны, къартны да къууандыргъан «Эльбрусоидге»  ыразылыгъымы билдиреме. Дагъыда алгъаракълада «КъМР-ни жюз жылы сабийлени кёзлери бла» деген эришиуде да,  окъуучуларым алчы жерлеге тийишли болгъандыла.

- Биринчи ишинг а не зат болгъанды?

-  Он жылым болгъанда, биринчи кере чарыкъла этген эдим. Керти да ариу болгъаны ючюн, кёпле жарата эдиле, хайырын да кёрегенме. Сабий заманымда бегирек музыкант болургъа итине эдим. Агъачха чюйле да уруп, макъам чыгъарырча иничке темир чыбыкъла да тартып, жыя къобуз ишлерге кюрешген эдим. Кертисин айтханда, кесим къурап кёп илляуларым бар эди. Школ заманымда да кёп тюрлю кружокълагъа жюрюгенликге, музыкъагъа юйренирге уа амалым болмагъанды. Алай бюгюнлюкде бардыргъан ишиме  бир да сокъуранмайма, аны жюрегим бла сюеме. Мындан башха ишде кесими да кёрмейме.  Бир сейир чыгъарма эсиме келсе, аны тамамлагъынчы  тынчаялмайма, сау кечени  кюрешген кезиулерим да болуучудула. Мындан тышында уа тюрлю –тюрлю ашла хазырларгъа  сюеме, миллет тепсеулерибизни бек жаратама, талай заманны «Балкария» къырал фольклор- этнография тепсеу ансамбльде да тепсеп тургъанма.

-Мындан ары уа къаллай муратларынг бардыла?

- Окъуучуларым иги, бийик жетишимлеге жетгенлерин кёргеним манга уллу насыпды. Мындан ары да сабийлени бу усталыкъгъа юйретирге, кёллендирирге,  фахмуларын айнытыргъа сюеме. Кесим энчи, ала бла бирге этген ариу чыгъармаланы да  кёпле кёрюрча  кёрмюч къураргъа умутлума.

Ушакъны Темуккуланы Амина бардыргъанды.
Поделиться: