«Сахнагъа юйреннген адам аны излегенлей турады»

Малкъар сахнабызда жаш фахмуларыбызны саны ёсе баргъаны  бек къууандырады. Занкишиланы Марат да аланы арасында алчы жерни алгъаны баямды.  Аны «Эгечле», «Насыпны жулдузу», «Анам», «Унут да къой», «Сен ийнан», дагъыда башха ариу жырларын кёпле таныгъан, сюйген да этедиле. Алгъаракъда уа «Беш тау» къауум бла Уфада баргъан конкурсда  ал  жерни алгъанды.  Бюгюн  а ол бизни ушакъ нёгерибизди.

- Марат, музыка жаны бла биринчи атламларынгы  ненча жылынгда этгенсе?

- Жырлап  экинчи классда болгъанымда башлагъанма. Биринчи хунерими анам ангылап,   Жемталада маданият юйде музыка жаны бла  юйретген  Этчеланы Зейтуннга  элтеди. Ол, жырлагъанымы жаратып, усталыгъымы  айнытыргъа иги себеплик этип тургъанды.  Юйде ол заманда  къурулуш ишле бара эдиле, мен а анамы  табаларын  юзмезге баш тёбен салып,  дауурбаслача  этип, аладан макъамла чыгъарыргъа кюреше эдим.  Бираздан  а элде, районда,  баргъан конкурслагъа къатышып, биринчи жерлеге тийишли да болуп тургъанма. 

Эгечим Сафиятны да ёню  ариу болгъаны себепли,  экибизни да  элибизде  «Шаудан» деген жыр къауумгъа къошадыла.  Школну бошагъынчы аны бла  да кёп жыйылыулада, конкурслада,   концертледе да  жырлагъанбыз. Мындан ары жашауумда да бу жаны бла барлыгъыма   ишексиз  эдим. Сахнада Газаланы Алимни, Тёппеланы Алимни эм башха жырчыларыбызны кёрсем, сукъланып,  ала бла бир сахнагъа чыгъаргъа  умутлу эдим.

-  Кёбюсюнде атала-анала сабийлери артист болабыз деселе,  ыразы болмаучудула.  Сени аллай умутунга уа къалай къарай эдиле?

- Анам  сабий заманымда жырлагъанлыкъгъа, жашаууму  аны бла байласам артыкъ  ыразы болмагъанды.  Медицина жаны  бла барып, мени акъ халатда кёрсе, сюйгенин да айта эди.  Алай  хар инсан да кесини жюреги тартхан  ишни тутаргъа керекди.  Мени уа  бу  сабий заманымдан бери муратымды.  Аны себепли  СКГИ-ни  Искусство эм культура  колледжини    вокал бёлюмюне кирип  окъугъанма.  Ызы бла аскерге кетип, бир  жарты жылдан  аскерчи болсам тап кёрюп,  нёгерлерим бла бирге контракт жазаргъа деп сагъыш этеме. Алай анам  жангыз жаш болгъаным ючюн,  башха республикагъа кетеригиме  ыразы болмазлыгъын билдиреди. Аны  бла  къуллугъуму да толтуруп  къайтама.

 Билимим бла байламлы иш табалмай да эки жыл  тургъанма.  Бир кюн  Черек районну  культура бёлюмюню башчысы Къазийланы Рамазан  Къашхатауну Маданият юйюне ишлерге чакъырады. Бираздан а сагъынылгъан районну  ол замандагъы башчысы Темиржанланы Махти  Тёбен Жемталаны музыка школунда сабийлени вокалдан юйретирча  ары салады. Бюгюнлюкде юйдегили да болгъанма,    эки жерде да ишими бардыргъанлай турама.

- Сахнагъа   кёп кере чыкъгъанса, барысындан да бег а  эсингде къайсы жол къалгъанды?

- Сабий заманымда Отарланы Омаргъа аталгъан бир конкурсха баргъан эдим. Кертисин айтханда, аны жырлагъанын не заманда да бек сюйгенме.  Отар улу уа  къараучулагъа кёрюнмей, сахнаны бир жанында  шинтикге олтуруп,  бизни жыр айтханыбызгъа  тынгылагъанын унуталмайма. Ахырында уа   ал жерни алгъаным ючюн фотоаппарат бла саугъалагъан эди. Мен аны бюгюн да сакълагъанлай турама.

            - «Ас-Аланла»  деген жыр къауумда да жырлап тургъанса, ары уа къалай  келген эдинг ?

-  2006 жылда Аппайланы Алимни кесини студиясы бар эди,  анда  бир   жыр жаздырайым деп айланнган  заманымда   Этчеланы Музафар селешип, эски-жангы композицияланы да жырларча бир  къауум къураргъа умутун билдиреди. Анга  адамла да тап дейди.  Аны бла   Этчеланы Исламны «РАЭД» къауумундан  эм  нёгерим  Жаникаланы Элдарны  чакъырып, «Ас-Аланланы» къурайбыз. Талай замандан Элдаргъа  окъууу ючюн кетерге тюшеди. Андан сора Таукенланы Алимни чакъыргъан эдик.

  2008 жылда уа Уфада  Тюрк миллетлени араларында бардырылгъан «Урал  моно» деген конкурсха  барыргъа умутлу болабыз. Алай окъууну бошай тургъан жылым болуп, экзаменледен кетерге онгум болмай къалады. Жыр къауумубуз аны ючюн  фестивальгъа къатышмай къалмасын деп, мени орунума  Батчаланы Омарны чакъырабыз.  Ала андан биринчи жерни да алып келген эдиле.  Аны бла барыбыз да бир къауум болуп, кёп тюрлю конкурслада да ал жерлеге тийишли болуп тургъанбыз.

 Алай бираздан  кесим  жырлар умутда  андан  кетеме.   Кесим энчи, башха жырчыла бла да   чыгъама сахнагъа. Туменланы Жаннета бла  эки жырыбыз барды.  «Насыпны жулдузу» дегенни уа «9 волна» каналда да кёргюзтюучюдюле. Бусагъатда да жангысын   чыгъарыргъа муратлыбыз.

- Артистлени  жулдуз ауруулары  болуучуду, дейдиле. Къалай сунаса,  сенде уа  бармыды?

- Кертисин айтханда, биринчи заманлада алыкъын сабий акъыллы болгъанымдан,  кесими да, жырлагъаныбызны да кёпле танып  башлагъанда  болгъанды.  Бир насыпха, ол кезиуюм кетгенди.

- Алгъаракъда  жыр къауум къурагъансыз, аны юсюнден да айтчы?

-Башында сагъыннганымча, Уфада «Урал моно» конкурсха экзаменлерим болгъаны ючюн баралмай къалгъан эдим.  Алай анда сахнагъа чыгъаргъа умутуму юзмеген эдим.  Аны себепли Этчеланы Музафар мени солист этип  жыр къауум къураргъа  оноу этеди. Атына да «Беш тау» атагъанбыз. Анга уа  Къашхатаудан нёгерим Алчакъланы Артур, Ташлы-Таладан фахмулу жаш Байсыланы Артур  киргенди.  Фестивальда тюрк миллетле болгъаны себепли адетибизни да кёргюзтюрча  миллет кийимледе чыгъып,  «Минги тау» деген жырны айтып,  экинчи жерге тийишли болгъанбыз.   

- Ариу жырларынг кёпдюле. Сен а  къайсын бегирек  жаратаса?

- Созайланы Ахматны  назмусуна, Мамайланы Фатима макъам салып,  «Эгечле» деген ат бла жыр жаздыргъанбыз. Барысындан да бек аны жаратама.  Эгечлерим кёп болгъанына  бек къууанама, кесими насыплыгъа санайма.  Ол композицияны уа   хар  заманда да аланы  хурметлерин этип жырлайма.  Анга  кёре да клип жаздырыргъа да сюеме.

- Мындан ары уа къаллай  умутларынг бардыла?

- Эм алгъа сабийлени аягъы юслерине этерге.  Сахнагъа юйреннген адамгъа андан кетип къалыргъа  тынч тюйюлдю. Мен да  мындан ары  жангы жырла жаздырып, тынгылаучуланы къууандырыр муратлыма.  Дагъыда  къошарыгъым а,  жыр жолумда кёп къыйын салгъан   Этчеланы Музафаргъа бла Зейтуннга  ыразылыгъымы билдиреме.