Кредитге алгъан товарны артха къайтарыргъа жараймыды?

Бизни къыралда товарны алышыу неда артха къайтарыу жаны бла жорукъла бирчадыла, аны багъасы къалай тёленнгенине кёре тюрленмейдиле, дейик. Алай аны кредитге алгъанда уа иш къалай боллукъду? Бу материалда аны юсюнден айтайыкъ.

Тюкеннге не затны къайтарыргъа жарайды?

Товарны сатыучугъа къайтарыргъа неда аны башхасына алышыргъа эркинлик берген баш магъаналы документ «Хайырланыучуну эркинликлерин къоруулауну юсюнден» законду. Аны 25 статьясында айтылгъаннга кёре, аш-азыкъ болмагъан башха тюрлю товарны (ол тапсыз эсе) алыучу аныча башхасына алышыргъа эркинди. Къачан? Аны уллулугъу, тюрсюню, ичинде хар неси да болургъа кереклисине келишмей эсе. Къайтарырдан алгъа товарны хайырланыргъа жарамайды, ол тюз тюкенде алгъан заманындача ол халли сакъланып, белгиси да юсюнде болургъа тийишлиди.

Алышама десегиз, сатып алгъандан сора 14 кюнню ичинде тюкеннге барыргъа эркинсиз. Бир-бир тюкенле бу заманны кеслери ыразылыкълары бла кёбюрек этерге боллукъдула. Ахчаны уа артха он кюнню ичинде къайтарыргъа керекдиле.

Товар тапсыз эсе, сатыучу аны аллай табына жети кюнню ичинде алышыргъа борчлуду. Товар аллай болгъанын билир ючюн тинтирге жарайды – анга 20 кюн бериледи. Алай этебиз деселе уа, алыучугъа юч кюнден сора хакъ тёлетмей анга ушашлы товарны талай заманнга хайырланыргъа берирге керекдиле.

Товар жукъгъа жарамай эсе, аны гарантия кезиуюнде къайтарыргъа эмда ахчаны артха алыргъа онг бериледи. Гарантия жокъ эсе - болжалы эки жылды.

Нени жарамайды

Товарны энчи сизге деп этип (сёз ючюн, юс кийим), аны качествосу да тап эсе – ызына къайтарыргъа жарарыкъ тюйюлдю.

Дагъыда Правительствону 2020 жылда 31 декабрьден 2463 номерли бегими бла, товарланы 14 тюрлюсюн алгъандан сора артха тюкеннге къайтарыргъа чек салынады. Ол ма бу затладыла: дарманла эмда медицинада изленнген абериле, парфюмерия бла косметика, юлюш-юлюш этилип сатылгъан затла (быстыр, кабель, къурулуш материалла), ич кийимле эмда чындайла, пластикден этилген аш орунла эмда адырла, бытовой эмда эл мюлк химия, багъалы темирледен этилген затла, улоула, прицепле, мебель гарнитура, сауутла эмда окъла, жаныуарла эмда битимле, гарантиялары жылдан аз болгъан бытовой техника эм талай башха затла.

Интернетде сатып алгъан эсем а?

Сагъынылгъан законда бу халда сатыуну юсюнден энчи айтылады. Биринчиси – алагъа къайтарылмазлыкъ товарланы юсюнден бегимни кючю жетмейди. Нек дегенде, тёрели тюкенде адам аберини кёзю бла кёрюп, къолу бла тийип алай сайлайды, Интернетде уа аллай онг жокъду. Ол себепден онлайн-халда сатып алыннган тап товарны жети кюнню ичинде къайтарыргъа жарайды. Сатыучу аны юсюнден энчи жазып билдирмеген эсе, ол заман юч ай болады. Дагъыда товар къолгъа жетгинчи, аны алмазгъа оноу этерге эркинлик бериледи.

Келген товарны къолугъузгъа алгъанлай, орунун къалай ачханыгъызны видеогъа тюшюрсегиз иги боллукъду. Аны ичинде башха зат болса, сатыучу бла даулашда ол видео шагъатлыкъ этерикди.

Товарны артха онлайн-тюкеннге жибергенден сора, сатыучу аны багъасын толусунлай къайтарыргъа керекди. Бир тюрлю комиссия тёлеу неда тазир тыяргъа эркинлиги жокъду. Алай артха ашырыу бла байламлы къоранчланы уа кесигизни бохчагъыздан чыгъарыргъа тюшериксиз.

Товар кредитге алыннган эсе уа?

Биринчиден кредит келишимни иги окъугъуз. Анда къайтарыу эмда алышыу жумушланы юслеринден жазмай къоймаучудула. Алыу-сатыу келишимни бузгъандан сора банк бла кредит келишимни жабаргъа онг бериле эсе эс буругъуз. Кредитни болжалындан алгъа жабаргъа сюе эсегиз, банкга билдирирге керекди: аны 30 кюн алгъа тамамларгъа тийишлиди. Кредит алгъандан сора ай озмагъан эсе уа билдирип турургъа кереклиси жокъду.

Экинчи атлам – тюкеннге барыгъыз. Заявленияда алыу-сатыу келишимни бузаргъа эмда товарны кеслерине къайтарыргъа сюйгенигизни билдиригиз. Ол затны качествосу тапсыз эсе, къуру аны багъасын угъай, тёлеген процентлеригизни да къайтарырча дау этигиз. Керек болса «Хайырланыучуну эркинликлерин къоруулауну юсюнден» законну 24-чю номерли статьясында айтылгъанны ангылатыгъыз. Тюкен ахчаны къайсы счётха къайтарыргъа кереклисин да билдиригиз. Заявлениягъа кредит келишимни, банкдан ол тёлеуню толусунлай ёлчемини юсюнден справканы, сиз ары тёлеген процентлеге шагъатлыкъ этген къагъытланы копияларын да къошугъуз.

Заявленияны экисин жарашдырыргъа керекди. Биринчиси кесигизде къалады, тюкенни келечиси анда къол неда мухур салады. Алай этерге сюймеселе, къагъытланы алагъа почта бла жиберигиз. Заказной письмода къаллай документле болгъанын жазыгъыз, ол аланы къолларына тюшгенини юсюнден почта сизге билдирирча этигиз.

Эсигизде болсун: товарны качествосун тинтиу жумушланы багъасын сатыучу кеси тёлерге борчлуду.

Ючюнчюсю – товарны къайтаргъаныгъызны юсюнден актны эмда аны ючюн ахчаны алыгъыз. Ол акт банкда керек боллукъду. Кредитни юсюнден унутмагъыз, банк бла келишим бузулгъунчу дери тёлеп турургъа керексиз. Аны этмесегиз тазир салыргъа боллукъдула.

Ызы бла банкга барыгъыз. Кредитни болжалындан алгъа тыяргъа сюйгенигизни билдиригиз, сагъынылгъан актны эмда заявлениягъызны беригиз. Дагъыда кредитни багъасын эмда ол ишлеген кезиуде процентлени тёлерге тюшерикди. Аланы барын да этгенден сора, банкдан ол кредит келишим, аны бла бирге уа ссуда счёт да жабылгъаныны юсюнден справка алыгъыз. Кредитни страхование этген эсегиз аны да къайтарыргъа боллукъду.

Сатыучу угъай дей эсе уа?

Биринчиден анга сюдге дери дау къагъытны ашырыргъа керекди. Анда «Хайырланыучуну эркинликлерин къоруулауну юсюнден» законну 22-чи эм 31-чи статьяларында излемлени кёргюзтюгюз. Он кюнню ичинде тюкенден жууап бермеселе сюдге барыгъыз. Ары дери Роспотребнадзоргъа сёлешип кёрюрге да боллукъду. Сизни ишигизде административ бузукълукъ болгъанын тохташдырсала, тюкенни сюдге берип ахчаны артха алгъан женгилирек боллукъду.

Улбашланы Мурат.
Поделиться: