Айтхылыкъ гёжефлени хазырлагъанды

Россейни сыйлы тренери, Къабарты-Малкъарны физкультурасыны эм спортуну сыйлы къуллукъчусу Маккаланы Махти, кёп айтхылыкъ гёжефлени юйретип, саулай къыралда да ауур атлетиканы айныууна уллу къыйын салгъанды. Бюгюнлюкде уа Азербайджанны ауур атлетикадан федерацияны директорларыны советини оноуу бла ол тыш къыралгъа эр киши жыйымдыкъ команданы хазырларгъа чакъырылгъанды.

Махти Хасанович кеси заманында республиканы рекордсмени болгъанды, Россейни Профсоюзларыны ара советини биринчилигинде хорлагъанды, Къазанда халкъла аралы эришиуде кюмюш майдалны алгъанды, спортну устасына нормативни толтургъанды. Спорт бла кюреше тургъан кезиуюнде Тырныауузда эришиулени къурагъанды, аладан бири – Малкъар халкъны жангырыу кюнюне аталгъан турнир – артда тёрели болгъанды.

Алай эришиулеге къатышыуун Махти эртте тохтатханды – 23 жылында, заманын сабийлени юйретиуге бёлюрге сюйгенди, Элбрус районну Жаш тёлюню ишлери, физкультура эм спорт комитетини Сабий-жаш тёлю спорт школунда (бусагъатда Олимпиада резервли спорт школу) тренер болгъанды. Комитетни Жаппуланы Магометни себеплиги бла спортчу бу тюрлюсюне аслам адам келирча этерге да жетишгенди.

Махти Хасанович Кубаньны къырал физкультура академиясын тауусханды, анда юйреннгенлени бийик жетишимлерине кёре, аны Россейни миллет жыйымдыкъ командасын хазырлагъан тренерлени къауумуна чакъырадыла. 2002 жылда уа ол къыралны эм иги тренерине да саналгъанды.

Анда биринчи юйреннген гёжефлени араларында Чингиз Дахкильгов къыралны жаш тёлю биринчилигинде хорлагъанды, Европаны биринчилигинден кюмюш майдалны келтиргенди, андан сора да, даражалы эришиуледе саугъа жерлеге чыкъгъанлай тургъанды. Ол кезиуде атын Созайланы Мухаммат да айтдыргъанды. Ол Россейни биринчилигинде бла чемпионатларында эм кючлю болгъанды, дунияны эки биринчилигинде алчы жерлеге чыкъгъанды, ызы бла Европаны бла дунияны чемпионатларында доммакъ эм кюмюш майдалла къытханды.

Ол жыллада ауур атлетика бла къызла да кюрешип башлайдыла – Элжорукъаланы Олеся, Оксана Бессонова, Марина Шарибова, Залина Кулова, къыралны биринчиликлеринде хорлай, республикагъа махтау келтиредиле, аланы барысына да спортну устасы деген атла берилгендиле. Рагнета Карданова уа Европаны къызланы араларында биринчилигинде «алтыннга» тийишли болгъанды, дунияны, Россейни да биринчиликлеринден майдалла бла къайтханды, «Спортну халкъла аралы устасы» деген сыйлы атны да алгъанды.

Токъсанынчы жылланы ахырында – эки мингинчи жылланы аллында жетишимлери бла атлетлени жангы тёлюсю къууандырып башлайды. Аккайланы Хаджимурат Европаны кадетлени араларында биринчилигинде хорлагъанындан тышында, рекордну да жангыртханды. Къыралны юниор биринчилигинден сора жыйымдыкъ командагъа киргенди, ызы бла Европаны бла дунияны чемпионатларында хорлагъанды, эки Олимпиадада кюмюш бла доммакъ майдалланы къытханды. Василий Половников Европаны биринчилигинден хорлам бла къайтханды, дунияны биринчиликлеринде эки кере саугъа жерлеге чыкъгъанды, кесини жыл санында рекорд да тохташдыргъанды. Абадан заманында Россейде хорлап, Европада да экинчи жер бла къайтханды. Къыралны биринчиликлеринде кёп кере «алтынны» Геккиланы Таукъан алгъанды, чемпионатларында да бир кюмюш бла эки доммакъ майдалла къытханды, кубогунда биринчи эм экинчи жерлеге чыкъгъанды. 

Спорт школда анда дагъыда Аслан Бидеев, Саракаланы Расул, Дмитрий Петров, Дмитрий Фомичёв, Мартин Сабанчиев эм башхала юйреннгендиле, ала барысы да даражалы эришиуледе жетишимли болгъандыла. Алай бла тренер болуп ишлеген Маккаланы Махти спортну эки сыйлы устасын, спортну халкъла аралы он устасын, спортну онбеш устасын юйретгенди.

Тренер спортчуланы эришиулеге хазырлауда къаллай амалланы хайырланнганыны юсюнден эшите, анга райондан тышындан гёжефле да келирге сюйгендиле, аланы араларында Олимпиаданы доммакъ призёру, эркин тутушуудан Европаны чемпиону Билял Махов да болгъанды. Фахмулу тренерге усталыкъ ёсдюрюрге тыш къыраллы атлетле да келгендиле, ол Туркменистанда бла Тайваньда да ишлегенди. Энди уа аны тренерлик ишинде жангы кезиу башланады – Азербайджанда гёжефлени хазырлау. Бу къыралгъа Махти экинчи кере келеди, ары дери ол азербайджанлы клубда жаш атлетлени юйретип тургъанды, ала да эришиуледе махтаулу болгъандыла. Махти Хасанович айтханыча, Азербайджанда ауур атлетика айный барады. Мында тренерле игидиле, спорт башчыла да физкультура бла спортну айнытыугъа къайгъырадыла, аны хайырындан жаш, абадан спортчула да терк «ёседиле», абаданланы араларында Европаны бла дунияны чемпионлары болгъанла да бардыла. Жаш гёжефле да итиниулюклери бла кёл этдиредиле, дейди ол. Алай бла тренерден, анда юйреннгенледен да кёп жетишимле сакъларчады.