Хур суратлада ананы аламат сыфаты

 Нальчикде  бардырылгъан магъаналы  жумушладан  бири    Россейни  художестволу академиясыны (РАХ)  келечилери  келгени  бла байламлыды.  Ала «Шёндюгюлю суратчыланы чыгъармаларында тиширыуну  сыфаты» деген  проектни  себеплиги бла келгендиле.   Ол программа  бла  ала СКФО-ну  башха-башха  регионларына  барып, мастер-классла, кёрмючле  бардырыргъа  умутлудула.  Ала бизни республикада тургъанлы къауум  кюн  болады.  Алагъа КъМР-ни Парлементини спикери  Татьяна  Егорова  да  жарыкъ тюбегенди. Аланы проектлерине не  жаны  бла  да  амал  этериклерин  билдиргенди.

Ол жумушну хайыры бла республикагъа белгили художникле тогъузунчу  октябрьде  Къабарты-Малкъар  къырал университетде  студентле  бла  тюбегендиле.  Алагъа сурат  ишлеу  жаны  бла  кёп аламат  мастер-классла  кёргюзтгендиле.  Аланы бардыргъан а  Россейни Халкъ суратчысы, РАХ-ны академиги Константин Петров болгъанды. Дагъыда  НИИ РАХ-ны художестволу бёлюмюню таматасы, искусствоведенияны доктору Татьяна Астраханцева  «Халкъ  эм  декоративно-прикладной искусствону окъутууну  энчилиги»  деген темагъа лекция  бардыргъанды.

-  Студентле барысыда бек жарыкъла, билимни сюйюп алгъан  сабийле  болгъанларын  чертирге  сюеме.  Биз  ала  бла  талай  сагъатны  ишлегенбиз,  ала  кёлленип,  дерс  бошалгъандан сора да,  кетерге  унамагъанлай,  жангы  затлагъа  юйренирге итиннгенлери бек  къууандыргъанды, - дегенди  Константин Петров.

Андан сора республиканы къууандыргъан бир жумушлары уа  «Тиширыууну сыфаты» деген  ат  бла  КъМР-ни Халкъ музейинде ачылгъан кёрмюч.  Анда  кёргюзтюлген  чыгъармала  конкурс  бла сайланнгандыла.  Кёп  белгили  суратчыланы  ичинде  тиширыуну  сыфаты  эм  ариу  кёргюзтген  ишлени  сайлагъандыла. 

Кёрмючде,  керти  да,  сейир  этдирирча  аламат,  фахмулу  ишле  болгъанын  белгилерчады.  Ол чыгъармалада  тиширыуну  сыфаты  толу  ачыкъланнганды.  Къууанч,  бушуу  болса  да,  анга  кёп ауурлукъ  тюшгени,  уруш  болгъан  кезиуде  да  юйню  тыпырын сакълагъан,  сабийлени  ёсдюрюп,  аякъ юслерине салалгъаны кёргюзтюлгенди. Ол аламат  ишлени  санында  Аналаны Муратны «Кийиз»   композициясын  энчи  белгилерчады.  Ол  уллу  холстда  этилген,  таулу  тиширыуланы не  къыйын  кезиуде башларына  къаты, ишге  тири  болуп тургъанларын кёргюзтеди. Озгъан  ёмюрде жашагъан ынналарыбызны  жашауларын да толу  ачыкълайды. Ариу  тюрсюнлю кийизни  ийлей  тургъан,  юч  огъурлу  къартны  къатында  эрттегили  къыптыла  бла  жюн  таракъла  да  бардыла. Автор  кийиз  бичген  усталыкъ  таулу  тиширыуланы  жашауларында  энчи  жерни  алгъаны бла  да шагъырейлендиреди.

 Аламат  ишлени  санында дагъыда  Виктор Ветровну «Огъары Мара, тау элде»  деген ишиди.  Ол  художникни  усталыгъы бла   элни  ариулугъун  баям этген   композицияды. Суратда  огъурлу  анала  юй  жумушларын  тамамлап,  ныгъышда  олтуруп  тургъанларын  кёрюрге  боллукъду. 

Чечен суратчыла  да  кёп  аламат  ишлери  бла  танышдыргъандыла.  Аланы санында уруш келтирген  къыйынлыкъны  ачыкълагъан  «Жангызлыкъ» бла «Жаш тул къатын»  деген  ишле  жюрекге  жетерчадыла. Ол  чыгъармалада  фронтдан  жашлары,  баш  иеси  къайтмай  къалгъан  мудах  тиширыуланы  сыфатларын  кёрюрге боллукъду. 

      Аламат  ишле  бек  кёп эдиле, аланы  айтып  бошарча  да  тюйюлдю.  Анда дагъыда Блимготов Дадашны  «Жай  къошха  барыу», «Урушдан къагъыт»,  Вдовкин Николайны «Келин», Кесаев Маратны «Ана», Александр Тарасовну «Ветеранланы суратлау», Таймураз Марогиевни «Таулуну сыфаты» эмда  кёп  аламат  ишле  бла  танышыргъа  амал  барды.  

Суратладан  сора  да,  агъачдан,  кюмюшден,  пластикден,  темирден  этилген  тиширыуну  сыфатлагъан  тамаша  ишле  да  кёргюзтюлгендиле. Аланы  санында  Черкесланы Тахирни «Кавказны кёзлери», «Эшиу эшген» бла  Французланы Казбекни «Къарачайны анасы» деген  ишле  да тамашадыла.

  Жангы  технологияланы  айный  баргъаны  бла  адам  улу  ала  бла  да  хайырланып сейир  затла  къурагъанын белгилерчады.  Закарья Закарьяев «Серый кардинал III» деген  ат бла тиширыуну  сыфатын  компьютерни  кнопкалары,  проводлары  бла  да  хайырланып  ишлегенди.

Кёрмючню уа  «Кабардинка» ансамбль «Кафа»   тепсеу  бла  ачханды.  Ол тепсеу   тиширыуну  сыфаты  къайсы  искусствода  да  тамаша   болгъанын,  аны  барыуу сууда  жюзген  къанкъазгъа  ушагъанын  ачыкълагъанды. 

Жыйылыуну КъМР-ни  культура  министрини орунбасары  Къарчаланы  Аминат  ачханды.  Ол республикагъа   анча   белгили  суратчыланы  келирге  амаллары болгъанына  ыразылыгъын  билдиргенди. Ала ананы,  тиширыуну  сыфатын  кёргюзтген  тамаша  ишле  бла  шагъырейлендиргенлерине  ыспас  этгенди.  

Жыйылыуну  бардыргъан  РАХ-ны член-корреспонденти Сергей Ступин    республиканы башчысы Казбек  Коков,  КъМКъУ-ну келечилери  да  бу проектни  бардырыргъа  уллу  себеплик  этгенлерин  чертгенди.  Бу  жумушха  къатышханланы  барсына  да  жюрек  ыразылыгъын  билдиргени.

Бу иш  жангыз  Россейде  угъай, битеу СКФО-ну  регионларында  бардырылыр  ючюн,  Россейни художестволу  академиясыны президенти Зураб Церители  кёп  къыйын  салгъанын  да  чертгенди. 

Кёрмючде  келген  сыйлы  суратчыланы  барысына да   сёз  бергендиле.  Дагъыда  анда  РАХ-ны сыйлы  келечиси Татьяна Бойцова «Чеченни сыйлы суратчылары» деген  ат  бла  китап  басмалагъанын  айтхандыла.  Аны  себеплиги ол республиканы келечилери  Татьянаны  «Чечен Республиканы  суратлу  исскуствосуну  сыйлы  къуллукъчусу»  деген  ат  берилгенин айтып,  орден  бла  саугъалагъандыла.  Ызы  бла Сергей Ступин,  конкурсда  хорлагъан  художниклени  барысына да  да  ыспас  этип,  Зураб Церителини ыразылыгъын  билдирген  къагъытла  бла  саугъалагъанды. 

Темуккуланы Амина.
Поделиться: