Календарь событий

03 апреля 2019

Къобузчула, жырчыла да сынашхандыла

Нальчикде  Искусстволаны Шимал-Кавказ институтуну  культура колледжинде    «Чыгъармачылыкъ бийикликле» деген  конкурс  баргъанды. Анга  Шимал Осетия-Аланиядан, Дагъыстандан, Чеченден, Ингушетиядан, Къарачай-Черкесден, Къабарты-Малкъардан, Дондагъы Ростовдан, Ставрополь, Краснодар крайладан да  150-ден  артыкъ адам къатышханды. Аланы араларында  сабий музыка школланы окъуучулары, колледжлени студентлери, устазлары да болгъандыла.

Гёжефледе – алты «алтын»

Малкъар халкъны жангырыууну кюнюне аталып Тырныауузну «Геолог» спорт-саулукъ кючлеу комплексинде грек-рим тутушуудан Элбрус районну биринчилиги къуралгъанды. Анга Къарачай-Черкесден, Север Осетия-Аланиядан, Ставрополь крайдан бла республиканы районларындан спортчула къатышхандыла.

Хорлагъанла Москвагъа барлыкъдыла

КъМКъУ бла Шимал-Кавказ къырал университет  информатикадан  «45 параллель» деген ат бла  конкурс къурагъандыла. Анга  Шимал-Кавказ регионну окъуу юйлерини биринчи курсларыны студентлери  эм школларыны абадан классларыны окъуучулары къатышхандыла – битеу да   жюзден артыкъ адам.

Экзаменле берирге, вузгъа кирирге да онг ачадыла

Къабарты-Малкъар къырал университетни  физика-математика факультетинде  информатика эмда програмирование жаны бла республикалы   «Олимпиада –эстафета» бардырылгъанды.

Чачлары - акъ, жюреклери уа - жаш

Бу кюнледе Нальчикде кюмюш волонтёрланы биринчи республикалы форумлары болгъанды. Аны КъМР-ни  Жарыкъландырыу, илму эм жаш тёлюню ишлери жаны бла министерствосу, республикада кёп функциялы жаш тёлю ара,  Къабарты-Малкъарда добровольческий къымылдауну  регион ресурс арасы эмда  Шимал Кавказны бийик окъуу юйлерини  студентлерини ассоциациясы   къурагъандыла. Анга  ахча бла уа  Жаш тёлюню ишлери жаны бла федерал агентство себеплик этгенди.

Ана тилге аталгъан байрам

Ана тилим – жаным-тиним, мени дуниям!» фестиваль-конкурсну жыл сайын бардырыу эрттеден да ахшы тёреге айланнганды. Аны КъМР-ни Жарыкъландырыу, илму эмда жаш тёлюню ишлери жаны бла министерствосу къурап, юч ызда эришиуле бардырады: школланы, устазланы эмда сабийлени арасында.

Тюз да эркинлик берилгенлей…

Халкъыбыз кёчюрюлгенде, кёп адамыбыз шахарладан,уллу элледен окъуна узакъ жерлеге тюшгендиле. Сора ол орналгъан жерлеринден комендант эркин этмей чыгъаргъа  онглары болмагъаны ючюн, таулула ал кезиуде сабийлерин окъуталмагъандыла. Алай окъутургъа уа бек адыргы этгендиле. Халкъгъа къажау политика аз да жумушагъанлай, таулу сабийчикле школгъа жюрюп башлайдыла.

Хунерликлерин кёргюзтюрге онг чыкъгъанда…

Озгъан заманын билмеген халкъны келир заманы да болмайды. Малкъар, къарачай, къалмукъ, ингуш, чечен халкъланы сюргюнде болгъан жыллары аланы жамауат-политика эм культура жашаудан иги кесек артха атхан эдиле. История тюзлюк тохташдырылыр эм ёсюп келген тёлюню миллетлик сезими заманнга тийишли болур ючюн, ол кезиуню тарыхын жазаргъа керекбиз. Бир тюрлю терсликлери болмай, ачдан, сууукъдан, жукъгъан аурууладан ёлгенлени алларында ол бизни адамлыкъ борчубузду.

Журтубузгъа жол ачыкъ болгъанда...

Шёндюча эсимдедиле малкъарлыла кёчгюнчюлюкден туугъан жерлерине къайтхан кюнле. Мен, биргеме окъугъан нёгерлерими бир къаууму бла, Жемталада орта школну олсагъатда бошап, бийик билим берген окъуу юйлеге кирирге хазырлана  эдик. Ары дери уа устазларыбыздан, абадан адамладан да: «Таулу къарындашларыбыз кёп да бармай къайтырыкъдыла»,-деп, эшите-эшите тургъанбыз. Жетди ол унутулмазлыкъ 1957 жыл да. Малкъарлыла тыкътыкъма машиналада келе эдиле. Аладан сабийлени жилягъанлары, абаданланы уа къууанчлы ауазлары эшитилгендиле. Къартла уа кёз жашларын тыялмай эдиле.

Туугъан журтха сюймеклик, жигитлик да бир магъананы тутадыла

Ишни сюйген малкъар халкъны жашлары бла къызлары кёчюрюлген жерлеринде, Орта Азияда бла Къазахстанда да, кеслерине айып алмагъандыла, ишлеген коллективлеринде намыслары жюрюгенди. Ала къыйынлыкъда бюгюлмегендиле, кишиликлерин тас этмегендиле.

Билим бериуге, ариу къылыкъгъа юйретиуге да бирча къайгъыра

Элбрус районну битеулю билим берген учрежденияларындан бирине Нейтрино посёлканы орта школуна – бу окъуу жыл отуз бешинчиди. Абаданланы айтханларына кёре, Губасанты черекни жагъасында гитче сабийлени алыкъа уруш башланнгынчы окъуна Тилланы Гитчечикни юйюнде окъутуп тургъандыла. 1944  жылда Курданланы бла Тилланы тукъум жерлеринден зор бла кёчюргенлеринден сора алайлагъа толу жашау кёпге дери къайтмай тургъанды.

Саулукъларына къаратхандыла, чабакъ тутхандыла, той-оюннга да къатышхандыла

Элбрус районну халкъны социал жумушларын жалчытхан комплексли арасыны адамланы саулукъларына кюндюз къарагъан бёлюмюнде  Малкъар халкъны жангырыу кюнюне жораланып  тёрели ишле болгъандыла. Эки ыйыкъны ичинде башха-башха элледен абаданлагъа, ала уа бу жол 30 эдиле, араны ишчилери кече-кюн да къарагъандыла, ала кюннге юч кере азыкъ бла жалчытылыннгандыла, профилактика тинтиуледен ётгендиле. Абаданлагъа сейир маданият программа да жарашдырылгъанды: ала шашкала, шахматла, нардыле, орус лото ойнагъандыла, хар ингирде бирге жыйылып жырлагъандыла.

Хурулдаудан къутулургъа онг бармыды?

Кече юйде шошлукъ болмаса, тынч жукълагъан  къыйынды.  Къатынгда хурулдагъан адам болса уа, аллай тынчлыкъ не хазна табылсын. Аны ючюн  хурулдаугъа къажау кюрешни таукел бардырыргъа керекди. Аны юсюнден биз  Нальчик шахарны биринчи номерли поликлиникасыны врач – терапевти Гыжгыланы Разият бла ушакъ этгенбиз.

Эм кючлюле-россейли спартакиадагъа

Тырныауузну В.А. Губанов атлы «Геолог» спорт-саулукъ кючлеу комплексинде ауур атлетикадан республиканы окъуучуларыны спартакиадасы бардырылгъанды. Анга Бахсан, Терк, Урван, Чегем, Черек эм Элбрус районладан бла Бахсан шахардан 2002 – 2004 жыллада туугъан жашла бла къызла къатышхандыла.

Газ ыз энди къоркъуусузду

Кёп болмай «Газпром газораспределение Нальчик» биригиуню  келечилери Элбрус районда 1300 метр бийикликде  «Тырныаууз-Азау» участокда   кёк отлукъ баргъан быргъы къоркъуусуз болурча этгендиле.  Былтыр ырхы бузгъан  алты  чигинжи   жангыртылгъанды. 

Россейлилени жангы реформа сакълайды

2020 жылда Россейни энтта кезиулю пенсия реформа сакълайды. Ол энчи пенсия капиталны (ИПК) къурау бла байламлы боллукъду. Бу жангы амалны жашауда бардырыр ючюн ишлеген адамланы хар 1000 сомларындан 60 сом налог тыйыллыкъды деп белгиленеди. Бу проектни сюзюу озгъан ыйыкъда РФ-ни Правительствосунда болгъанды.

Сабанчылагъа – танг себеплик

Къабарты-Малкъарны Эл мюлк министерствосундан битимчиликде уруннганлагъа субсидия  бериллигини юсюнден билдиргендиле. Болушлукъ алыргъа сюйгенле документлени, министерствогъа 5  апрельге дери элтип берирге керекдиле.